We rijden enkele kilometers zuidelijker om enige molens in en rond het iets grotere dorp Eksta te bekijken. Als eerste is er de standerdmolen van het gehucht St. Mellings (175). Netjes gerestaureerd (heeft wél voorover hangend wiekenkruis), maar verder niets over te melden. Ergens steekt dit wel: waarom deze molen wel behouden – evenals zovele niet zo boeiende soortgenoten elders op het eiland – terwijl enkele kilometers verderop twee schitterende unieke standerdmolens ten dode zijn opgeschreven?…
Molens kijken vereist soms acrobatische kwaliteiten.
Een paar kilometer verder, enkele kilometers ten zuiden van Eksta bij het gehucht Kvie , staat een Tommy Masters tekentje op de kaart en jawel: het mag dan een hoop stenen zijn met een licht verkoolde balk, dit zijn toch duidelijk resten van een – ogenschijnlijk verbrande – standerdmolen (176); goed voor het quotum! (Slaan wij nu door? Ja, we slaan door, om Mart Smeets te fraseren).
Alle variaties in bovenkruiers aan het begin van deze dag ten spijt, de rest van de bovenkruiers vandaag zijn van het vertrouwde Gotland-type, zo ook deze molen even ten westen van Eksta (177). De molen is duidelijk ooit gerestaureerd, maar zonder staart en een veel te kort wiekenkruis. Dit is zelfs van iets van een ‘zeeg’ voorzien, alleen klopt er niets van….
Op de begane grond ligt de oude houten bovenas; verder de gebruikelijke inrichting met één koppel stenen rechtsreeks aangedreven door het bovenwiel (een armwiel in dit geval). Snel door!
Nog iets westelijker staat er een soortgelijke molen (178), ook zonder staart, maar met een iets fatsoenlijker wiekenkruis. We raken aan de praat met de boer/eigenaar die ons zijn molen graag laat zien; of we die andere ‘prachtig gerestaureerde’ molen van Eksta al hebben bekeken? (Ts)ja…. De sympathieke man heeft echt de nodige belangstelling voor zijn molen (waarvoor hulde); in het recente verleden zijn er een paar studenten naar zijn molen wezen kijken die precies in kaart hebben gebracht wat voor houtsoorten er allemaal in de molen verwerkt zijn…
Inwendig is het best een mooie authentieke molen, maar zonder echte bijzonderheden (één koppel stenen rechtstreeks aangedreven door het bovenwiel etc.). De bijzonderheid van deze molen schuilt ‘m wellicht in het feit dat hij in een niet al te recent verleden tijdens een storm ‘’aan de haal’’ is gegaan en met draaiende molens heeft men op Gotland nu eenmaal (helaas) niet zoveel. De beschadigingen hiertengevolge (zie de staven van het steenschijf) zijn nog duidelijk zichtbaar… Om de nachtmerrie van een draaiende molen te voorkomen, heeft men een ketting door het bovenwiel om een voeghout aangebracht, want de molen zóu toch eens gaan draaien. Vragen van ons in de trant van ‘’misschien leuk om de molen eens draaivaardig te restaureren?”, worden vriendelijk – doch enigszins begrijpelijk – weggewimpeld…