Niet ver van de doorgaande weg, maar niet zichtbaar vanaf diezelfde weg (bomen!) staat er nog een standerdmolen zonder wiekenkruis (154) in dit gehucht. Begeleid door een kudde ogenschijnlijk nogal verwaarloosde geiten komen we er bij. Ook over deze zoveelste standerdmolen valt feitelijk niets bijzonders te melden, of ben ik achteraf bezien iets te snel in mijn oordeel? Op de begane grond lijkt een beugel van een steenkraan te liggen en dat is dan weer niet zo algemeen voor Gotlandse standerdmolens….
Even noordelijker staat een schitterende achtkante houten grondzeiler bij het gehucht Rangsarve (155) en over deze molen is – uitzonderlijk – nog wel iets te vinden op internet (google ‘rangsarve’ + ‘kvarn’). Zodoende komen we te weten (vertaling wederom onder enig voorbehoud) dat de molen in 1889 is gebouwd en in de vijftiger jaren, buiten bedrijf inmiddels, in verval was geraakt. Toenmalig eigenaresse Alma Petersson zorgt er in die tijd voor dat de molen – op initiatief van de lokale oudheidkundige Erik Linquist – wordt gered en gerestaureerd. In 1960 is deze restauratie voltooid en bekommert de lokale hembygdsförening (daar is dat woord weer!) zich over de molen. Afgezien van lichte schade aan één eind van het wiekenkruis staat de molen er anno 2014 nog steeds prima bij. Het wiekenkruis is anti-clockwise. Met enige kanttekeningen zouden we de molen kunnen betitelen als van het Bornholm-type; de staartconstructie is daarentegen – met twee eenvoudige schoren en een ver naar voren geplaatste (lange) spruit – wel weer erg eenvoudig. De molen valt in ieder geval in de categorie “laat ons een middagje timmeren en we krijgen hem wel weer aan de praat’…
Ook binnen blijkt het om een werkelijk schitterend exemplaar te gaan! Deze molen is nog zeer compleet ingericht en alles verkeert in goede staat. Er is wederom onderaandrijving (zoals zojuist bij nr. 153) met een houten spoorwiel en twee koppel stenen met een gietijzeren sterrewiel op de begane grond. Ook is hier een zaagbank met cirkelzaag die ook door de windkracht werd aangedreven! Zelfs de borden van het wiekenkruis zijn hier nog aanwezig; natuurlijk kunnen wij het niet nalaten om wat info over ‘’onze’’ molens achter te laten…
Op de eerste zolder (steenzolder) zijn (dus) niet alleen twee koppel stenen aanwezig, maar ook de ingenieuze aandrijving voor het zaagwerk op de begane grond. Hiertoe is een soort tweede spoorwiel, met kammen aan de onderzijde, op de koningsspil bevestigd dat door middel van een schijfloop en een poelie op een horizontale as de cirkelzaag op de begane grond aandrijft.
Ook deze molen heeft een luiwerk dat wordt aangedreven middels een poelie tegen de onderzijde van de bovenschijfloop (zie ook Olsvenne, nr. 137).
Binnenvang met het inmiddels bekende ‘trekvang-principe’, een blik op het halslager (dat helaas al decennialang geen likje reuzel meer heeft gehad) en een detail van de bovenas; richting het peneind zijn er sporen te vinden die lijken op een armwiel ter plaatse. Dit valt op geen enkele wijze te verklaren; tweedehands as misschien?… Al met al een zeer interessante molen en een hoogtepunt van onze Gotlandse molentour!