Al na enkele minuten zijn we in het gehucht Sandkvie belandt. Hier staan twee standerdmolens vlak bij elkaar, vlak langs de doorgaande weg. Er staat hier overigens maar één molentekentje op de kaart. De ontbrekende zal de zuidelijke molen (124) wel zijn die niet bedrijfsvaardig is.
De noordelijke daarentegen is de molen van Laban Bergström (125) die recent voorzien is van een nieuwe eikenhouten bovenas en ook de houten schaliën van de kap zijn overduidelijk recent vernieuwd. Hij is gebouwd in 1906.
Het is een heel bijzonder, en voor Gotlandse begrippen eigenlijk volledig uniek verhaal: medio jaren ’80 gaat de jonge bakker Laban op deze molen spelt malen voor eigen bakkerij, op de wind dus! Spelt heet in het Zweeds overigens – net als in het Duits – Dinkel. Compleet toevallig beleeft het AKG (Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde) in die tijd zijn hoogtijdagen in Nederland. Helaas heeft Labans verhaal destijds niet de redactie van het AKG-clubblaadje “Van Haver tot Gort” bereikt; het had er perfect ingepast! Helaas komt er in de loop van de jaren negentig een einde aan de windmaalderij in Sandkvie omdat Laban het te druk heeft met zijn bakkerij, maar nog steeds is zijn molen in principe maalvaardig, wordt uitstekend onderhouden en draait ook nog af en toe.
Om begrijpelijke reden is er in het boek een uitgebreid hoofdstuk over deze molen en zijn molenaar opgenomen (pag. 118-122) en ook op pag. 127 wordt de molen kort besproken.
We kunnen in een gesprek met molenaars al snel concluderen of de persoon in kwestie echt verstand heeft van molens, malen en bakken of dat deze slechts een leuterverhaal afsteekt ‘für die Bühne’; Laban blijkt echter een échte liefhebber te zijn mét verstand van zaken!
Uiteraard geeft Laban ons een rondleiding door zijn molen. De licht wordt hier bediend door middel van een spindel, een grote vleugelmoer direct onder de pasbalk
Laban demonteert voor ons kaar, schuddebak en kuip van het koppel stenen. Duidelijk is dat hier al heel lang niet meer mee gemalen is; jammer….
We gaan nog even buurten bij de bakkerij van Laban, even oostelijker gelegen in het gehucht Sigfride. Vanwege het hete weer zoeken we een plaatsje in de schaduw op als Laban met twee dozen vol moleninformatie komt aanzetten: foto’s, kranteartikelen, boeken etc. Hier spreekt echt een kenner en een liefhebber! Hier maak ik voor het eerst kennis met de twee Gotlandse molenboeken waarvan ik in dit verslag al regelmatig heb gerefereerd. Als blijkt dat hij het boek Väder- och Vattenkvarnar på Gotland dubbel heeft mag ik één exemplaar houden (hetgeen dan weer leidt tot jaloerse blikken van de IC; ik zou dit komende vrijdag met hem goed maken). Dan is er ook nog dat andere boek. Ik maak een foto van het ISBN-nummer, maar dat zou ik niet nodig blijken te hebben: ook dit boek kan ik komende vrijdag aanschaffen in Visby.
Na ons uitgebreide bezoek aan zijn molen en bakkerij nemen we afscheid van Laban (die trouwens erg makkelijk op internet is te vinden: google “Kvarn” + “Gotland”). Verder zuidwaarts (of beter: terug zuidwaarts) hebben we vier molens gemist, waarvan we er al drie vanaf de openbare weg hebben gezien.