Woensdag 30 juli 2014 (deel 11)

git-173-grymlings1-2

We rijden een tiental kilometers terug naar het zuiden en slaan dan linksaf richting het gehucht Grymlings: een gehucht met slechts enkele huizen aan een vrij slecht doodlopend weggetje. Volgens onze info zouden hier twee molens moeten staan, beide op basis van Tommy Masters tekentjes. Nu waren die tekentjes tot dusver niet al te succesvol, maar dat pakt hier anders uit!

Als eerste is daar een ‘’complete’’ standerdmolen (173) maar wel in de laatste staat van ontbinding. Alles is nog aanwezig, zelfs het wiekenkruis (met kale roeden weliswaar), maar de bovenas is door de windpeluw gezakt en alles hangt nu op… ja, op wat eigenlijk? We ontwaren een bovenwiel uitgevoerd als armwiel, maar zijn niet erg gretig om de kast in te gaan…

Toch heeft de molen – toch al een indrukwekkende ruïne – een paar zeer interessante details. Zo is er een poelie in een zijweeg waarvan we ons afvragen waarvoor deze gediend heeft; motorische aandrijving langs buiten via een tractor? (volgens Wormhout, Frans-Vlaanderen).Het zou de enige molen op Gotland blijken waar we iets dergelijks merkwaardigs hebben gezien!

Ook blijkt dit de enige standerdmolen op Gotland met een buil! De aandrijving vond hoogstwaarschijnlijk plaats vanaf de bolspil (op de wind dus) blijkens diverse poelies en (tussen)assen, maar hoe het nou precies gewerkt heeft?…

Bij niet ingrijpen (hetgeen voor de hand ligt) stort deze molen waarschijnlijk binnen enkele jaren in elkaar. Behoud zou zeer wenselijk zijn, maar hoe? Stolp er over?

Dit molinologische hoogstandje (nu eens geen ironie!) staat echter niet op zich zelf. Enkele honderden meters oostelijker staat er nog een best interessante standerdmolen in dit ogenschijnlijk zo onbenullige gehucht: ook de tweede molen van Grymlings (174) mag er zijn. Ook deze molen is zeer ernstig in verval en feitelijk ten dode opgeschreven.

De kap boven de daklijsten is verdwenen, maar de bovenas is (met bovenwiel) nog wel aanwezig. Deze is als het ware ‘geïmplodeerd’: het pen-eind is naar beneden gestort waardoor het bovenwiel thans in horizontale stand ter hoogte van de daklijsten ligt! (tijdens eerdere Grote IC-Touren hebben we dit wel in Polen gezien, maar op Gotland is dit trieste stilleven uniek).

git-174-grymlings2-5

Ook wel bijzonder: de molen heeft lichtewerk met ‘voetbediening’ zoals we dat eerder zagen op Storsudret in Sallmunds (nr. 122) en Ollajvs (nr. 127).

Tot zover het ‘’onbenullige’’ gehucht Grymlings dat twee bijzondere, maar helaas waarschijnlijk ten dode opgeschreven molens herbergt…..