De ‘molendichtheid’ neemt behoorlijk toe!
In het gehucht Utalskog blijken zowaar twee molens te staan, te beginnen met de zuidelijkste (68). De molen staat op privéterrein, maar na een kort praatje met de eigenaar mogen we het terrein wel even op. Dochter, jong paardenmeisje die ons aankijkt alsof ze voor het eerst twee aliens ziet, haalt even het schrikdraad voor ons weg, zodat we naar de molen kunnen lopen. Deze is duidelijk ooit eens gerestaureerd en (gelukkig) nog steeds wind- en waterdicht. Wel ontbreekt de staartbalk en staat het wiekenkruis inmiddels grotendeels kaal.
Even denken we de eerste gietijzeren askop op Gotland te hebben aangetroffen, maar dat zijn ijzeren platen ter versteviging met stroppen erom heen.
De tweede molen van Utalskog (69) is ook een standerdmolen en staat op steenworp afstand van de vorige. Hij heeft een ‘kombuis’ gelijk aan die te Ardre (nr. 65), maar het wiekenkruis ontbreekt; nog niet zolang, zo blijkt later…. We beperken ons tot een fotostop. Op de achtergrond is de kerktoren van Alskog te zien.
Tommy Masters bezocht beide molens van Utalskog in 1995 toen deze net gerestaureerd waren; ze draaiden weliswaar niet, maar het had zomaar gekund… De toestand is er inmiddels helaas flink op achteruit gegaan….
En wéér een standerdmolen(tje) in het nabijgelegen gehucht Mallgards (70). Ook deze lijkt ooit te zijn gerestaureerd. Het wiekenkruis ‘behoeft enig herstel’…
Binnen vinden we het jaartal 1903 op de steenbalk: wellicht het bouwjaar. Ook vinden we er informatie over een restauratie die in 1979-1980 is uitgevoerd. Geen wonder dat zo’n houten wiekenkruis na ruim 30 jaar onderhand aan vervanging toe is.
Vangbalk aan de gebruikelijke zijde (clockwise wiekenkruis uiteraard). De verticale balk met diverse gaten (iets dat we nog veelvuldig op Gotlandse standerdmolens zouden aantreffen) heeft waarschijnlijk min of meer de zelfde functie als de verticale balken die we op de begane grond van stenen grondzeilers in het noorden van Gotland aantroffen: borgen van de vangtouwen. Op een standerdmolen ontbreken deze touwen en wordt de vangbalk rechtstreeks bedient en gefixeerd met houten pennen.
In de kap: vang ligt van het bovenwiel af. Een draaivaardige restauratie zal 30 jaar geleden sowieso niet de bedoeling zijn geweest.
Even naar het westen kunnen we met moeite de molen van Robbenarve (71) ontdekken. We nemen de gok en benaderen de molen vanuit het westen over een onverhard pad. Dat blijkt aardig dicht in de buurt van de molen te komen (hoewel het zeker niet het officiële toegangspad is): genoeg voor een fotostop van deze volstrekt oninteressante woonmolen.